خسروشاه نیوز – سعید خسروشاهی: ناترازی برق، به معنای اختلاف میان عرضه و تقاضای انرژی الکتریکی، یکی از چالش‌های اساسی اقتصاد و صنعت ایران در سال‌های اخیر است. این مسأله به خصوص در ماه‌های گرم سال، که مصرف برق افزایش چشمگیری می‌یابد، منجر به قطعی‌های مکرر، آسیب به صنایع و کاهش رفاه عمومی شده است. بررسی علل و ارائه راهکارهای مناسب برای رفع این معضل، برای تضمین پایداری شبکه برق کشور ضروری است.
دلایل ناترازی برق
یکی از اصلی‌ترین دلایل ناترازی برق در ایران، رشد سریع تقاضا و عدم سرمایه‌گذاری کافی در توسعه زیرساخت‌های تولید و انتقال برق است. افزایش جمعیت، گسترش شهرنشینی و مصرف بی‌رویه برق به دلیل تعرفه‌های یارانه‌ای، فشار زیادی بر شبکه برق کشور وارد کرده است.
عامل دوم، فرسودگی نیروگاه‌ها و شبکه انتقال است. بسیاری از نیروگاه‌های حرارتی کشور قدیمی و بهره‌وری پایینی دارند که منجر به هدررفت انرژی در فرآیند تولید می‌شود. علاوه بر این، ضعف در زیرساخت‌های انتقال برق باعث افزایش تلفات انرژی در مسیر انتقال و توزیع شده است.
سومین عامل، وابستگی زیاد به سوخت‌های فسیلی است. با وجود ظرفیت بالای ایران در انرژی‌های تجدیدپذیر، سهم این منابع در تولید برق بسیار ناچیز است. این وابستگی، شبکه برق کشور را در برابر نوسانات قیمت و تأمین سوخت آسیب‌پذیر کرده است.
راهکارهای رفع ناترازی
برای رفع ناترازی برق، اولین اقدام باید اصلاح ساختار تعرفه‌گذاری باشد. تعرفه‌های یارانه‌ای فعلی مشوق مصرف بی‌رویه هستند. اجرای تعرفه‌های پلکانی و هدفمند می‌تواند مصرف را مدیریت کرده و رفتار مصرف‌کنندگان را تغییر دهد.
راهکار دیگر، سرمایه‌گذاری در انرژی‌های تجدیدپذیر مانند خورشیدی و بادی است. ایران با داشتن اقلیم متنوع، پتانسیل بالایی در تولید انرژی پاک دارد. حمایت از بخش خصوصی و کاهش موانع بوروکراتیک می‌تواند توسعه این منابع را تسریع کند.
همچنین، ارتقای بهره‌وری نیروگاه‌ها و شبکه‌های انتقال از طریق نوسازی و به‌کارگیری فناوری‌های پیشرفته می‌تواند تلفات انرژی را به حداقل برساند. برنامه‌های بلندمدت برای جایگزینی نیروگاه‌های فرسوده و تقویت شبکه انتقال برق باید در اولویت سیاست‌گذاری‌ها قرار گیرد.
نتیجه‌گیری
ناترازی برق در ایران مسأله‌ای چندوجهی است که رفع آن نیازمند برنامه‌ریزی دقیق و اقدامات هماهنگ در حوزه‌های مختلف است. اصلاح مصرف، استفاده بهینه از منابع تجدیدپذیر، و نوسازی زیرساخت‌ها می‌تواند ضمن افزایش پایداری شبکه برق، وابستگی کشور به سوخت‌های فسیلی را کاهش دهد. اجرای این راهکارها نه تنها به رفع ناترازی کمک می‌کند، بلکه زمینه‌ساز توسعه پایدار و ارتقای کیفیت زندگی مردم خواهد بود.